Jak stopy procentowe wpływają na raty kredytów?

W obliczu wciąż drożejących kredytów często słyszy się o rosnących stopach procentowych i strachu, jaki wywołuje to u kredytobiorców z aktywną umową kredytową. W jaki sposób stopy procentowe wpływają na raty kredytu hipotecznego? Wyjaśniamy tę zależność.

Jak stopy procentowe wpływają na raty kredytów?

• W dużym uproszczeniu, stopy procentowe oznaczają cenę pożyczania pieniądza.

• W Polsce stopami procentowymi zarządza Narodowy Bank Polski, a dokładnie – Rada Polityki Pieniężnej.

• Przy użyciu stóp procentowych Rada Polityki Pieniężnej steruje sytuacją gospodarki, w tym również inflacją.

• Zarówno podwyższenie, jak i obniżenie stóp procentowych ma bezpośredni wpływ na wysokość rat kredytów hipotecznych.

Co to są stopy procentowe?

Choć definicja stopy procentowej (“koszt pożyczonego kapitału”) nie jest zbyt przystępna, można ją wyjaśnić w prosty sposób, posługując się przykładem. Wyobraź sobie, że kolega chce pożyczyć od Ciebie 50 zł na miesiąc, a Ty się zgadzasz, ale pod jednym warunkiem – że po miesiącu odda Ci 60 zł. Stopa procentowa to właśnie różnica między tymi kwotami wyrażona w procentach i w skali roku.

W Polsce ustalaniem stóp procentowych zajmuje się Rada Polityki Pieniężnej, która stanowi organ Narodowego Banku Polskiego. Na dobrą sprawę oznacza to po prostu, że Narodowy Bank Polski określa, na jaki procent będzie pożyczać pieniądze komercyjnym bankom. Kieruje się przy tym dobrem gospodarki oraz stabilnością polskiej waluty. Na polskim rynku funkcjonuje kilka rodzajów stóp procentowych, które mają różne zastosowania.

• Stopa referencyjna – minimalna cena, po jakiej banki pożyczają pieniądze między sobą. 
• Stopa lombardowa – cena, po której NBP pożycza pieniądze innym bankom pod zastaw papierów wartościowych.
• Stopa depozytowa – oznacza oprocentowanie jednodniowych depozytów, jakie banki składają w NBP.
• Stopa dyskontowa – cena wcześniej dyskontowanych weksli, które NBP przyjmuje od banków komercyjnych.
• Stopa redyskontowa – cena, po której NBP kupuje weksle od banków komercyjnych.

W jaki sposób inflacja wpływa na stopy procentowe?

Mówiąc o stopach procentowych, nie sposób nie wspomnieć o inflacji, która jest z nimi bezpośrednio powiązana. Inflacja to spadek wartości pieniądza, którego skutkiem jest podwyższenie cen w gospodarce. Dla przeciętnego obywatela oznacza to, że choć jeszcze kilka miesięcy temu za 100 zł mógł kupić pełen koszyk zakupów spożywczych, to obecnie za tę samą kwotę kupi o połowę mniej. Dlaczego? Z powodu inflacji ceny poszły w górę i  wybrane przez niego produkty kosztują teraz więcej.

Co mają z tym wspólnego stopy procentowe? Stanowią narzędzie, przy pomocy którego Rada Polityki Pieniężnej kontroluje inflację i tym samym aktualną sytuację na rynku. Obniżenie stóp procentowych ma za zadanie zachęcać do inwestowania i tym samym do rozwoju gospodarki. Rosnące stopy procentowe oznaczają z kolei, że należy zacząć oszczędzać. Jest to sposób na spowolnienie inflacji, gdyż podniesienie stóp procentowych oznacza, że na rynku będzie mniej pieniędzy. To z kolei równa się podniesieniu wartości złotego, a tym samym spadkowi rosnących cen towarów i usług.

Stopy procentowe a raty kredytu hipotecznego – jak wygląda ta zależność?

Największy koszt kredytu stanowią odsetki, a te są naliczane zgodnie z ustalonym oprocentowaniem. Na jego wysokość składają się dwa elementy:

• marża banku – ustalana przez kredytodawcę i podlegająca negocjacji przed podpisaniem umowy kredytowej,
• stawka referencyjna WIBOR – ustalana przez NBP, na której wysokość nie masz żadnego wpływu.

Jak łatwo się domyślić, to właśnie ten drugi czynnik stanowi powiązanie między stopami procentowymi a wysokością raty kredytu. Gdy Rada Polityki Pieniężnej zarządza podniesienie stóp procentowych, automatycznie rosną odsetki – a tym samym z konta kredytobiorcy znika wyższa kwota na poczet spłaty kredytu. Wysokie stopy procentowe oznaczają, że banki udzielają kredytów na wysoki procent, a niskie – że kredyty są tanie i łatwo dostępne.

Jak ograniczyć wpływ podwyższonych stóp procentowych na kredyt?

Niestety, ale nikt nie jest w stanie ze stuprocentową skutecznością przewidzieć, kiedy nastąpi podwyżka rat na skutek podniesienia stóp procentowych. Ma to związek głównie z tym, że kredyty hipoteczne są zaciągane na długi, nierzadko 30-letni okres, podczas którego wiele może się zdarzyć. 

Co możesz zrobić, aby uchronić się przed ryzykiem podwyższenia stopy procentowej w trakcie spłaty kredytu hipotecznego? Możesz rozważyć wybór zobowiązania ze stałym oprocentowaniem, w przypadku którego wysokość raty nie zmienia się nawet wtedy, gdy stopy procentowe ulegną podwyższeniu.

Skoro to rozwiązanie jest tak korzystne, dlaczego tak niewielu kredytobiorców decyduje się na tę opcję? Ma to związek z tym, że kredyty ze stałym oprocentowaniem zwykle droższe niż te z ratą zmienną – w ten sposób bank rekompensuje sobie ryzyko na wypadek podwyższenia stóp procentowych. O zmianę oprocentowania na stałe możesz wnioskować nawet w trakcie spłaty obecnego kredytu. Musisz liczyć się jednak z tym, że bank doliczy dodatkowe koszty za udzielenie na to zgody i sporządzenie stosownego aneksu do umowy.

Jak stopy procentowe wpływają na raty kredytów?

Podsumowując, stopy procentowe mają duży wpływ na to, jak korzystne są niektóre produkty bankowe. Gdy maleją, najbardziej opłacalnym rozwiązaniem jest wzięcie kredytu, bo jest stosunkowo tani, zatem można cieszyć się niskimi ratami. Jednak gdy stopy produktowe idą do góry, najkorzystniejszą opcją jest lokowanie kapitału w produktach o charakterze inwestycyjnym, takim jak np. lokaty. Dzięki podwyższonemu oprocentowaniu zysk z takiej inwestycji będzie wyższy niż w obliczu niskich stóp procentowych.